|
KAPTAN SWİNG İA-EÜ Çalışma Notları: İLHAMİ ALPAGUTLU YILLAR Essegesse'nin 1966 yılında meşhur üçlüsüyle çizmeye başladığı Il Comandante Mark.. İtalya'dan çok kısa bir süre sonra Türkiye'de Kaptan Swing olarak 21.07.1969 yılından itibaren fasikül formatında yayımlanmaya başlamıştı ve kısa zamanda sevilen çizgi kahramanlar arasında yer almıştı. Biz çizgi severler olarak bir çok macerasını okusak da, özellikle 1983 yılından itibaren Ertuğrul Ürer tarafından yayım hakları alınarak Atılım Yayınları tarafından çıkarılan seri ve edisyonların kafa karıştırıcı özelliği nedeniyle bir çok okuyucunun ve tabi ki sevenlerinin, sadece okuyup geçtiği bir Kahraman olarak hafızalarda yer etmiştir…ve hala da öyle… Amacımız ise uzun süredir uğraştığımız ve bu konudaki kafa karışıklığını gidermek amacıyla başlıkları tekrardan düzenleyerek oluşturduğumuz yeni liste ile birlikte bir nebze de olsa bizim gibi sevdiğini bildiğimiz çizgi severlere yardımcı olabilmek… Benzer sıkıntıları Alfa Yayınları tarafından çıkarılan Yüzbaşı Volkan ve yine Ürerli yıllara tekabül eden Zembla’nın yanında Savaş gibi çizgi romanlarda da yaşamaktayız ama ileride bu sorunların da tüm forumca verilen emekler sayesinde tek tek üstesinden geleceğimizden eminiz…
Listeleme ve başlıklar açısından bakacak olursak İlhami Alpagut’un Genel Yayın Yönetmenliği ya da bizzat direksiyonun başına geçerek çıkardığı, ilk seri olarak nitelediğimiz fasiküller ve yine fasiküllerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan Cilt serileriyle ilgili olarak düzenli bir yayım periyodu ve formatı olduğu için herhangi bir sıkıntı yaşamadık, sizlerin de gördüğü ve bildiği gibi… İA ilk seri fasiküller ve cilt edisyonlarıyla ilgili olarak bazı gözlemlerimizden de ara sıra da olsa ilgili paylaşımlarda yeri geldiğinde bahsetmiştik ama derli toplu olması açısından bir kez daha belirtmekte fayda olacağı kanaatindeyiz bu satırlar arasında… İlk Kaptan Swing fasiküllerinin çıktığı 1970’li yıllarda, yayıncılık anlayışı açısından ilginç ve bizce önemli olduğunu düşündüğümüz bir tarzın örnekleri veriliyordu ilk seri fasiküllerle birlikte… aslında tarz olarak ilk örneğini 1950’li yılların 2. yarısında çıkmış bir Teksas fasikülünde de görmüştük daha önce.. forumumuzda olmamakla birlikte, söz konusu fasikülde macera İtalya’dan eksik geldiği için okurdan özür dileniyordu ve eksik kalan sayfalar başka bir çizgi roman ile tamamlanarak okuyucuya ulaştırılmıştı o günkü şartlarda… şimdi ise telif hakkı ödenerek heba edildiğini gördüğümüz ya da okuyucuyu kıvrandıran tarzdaki yayım periyotlarıyla birlikte, biz okuyucular adına oldukça sıkıntılı yayınların da olduğunu görüyor ve biliyoruz… Bu anlamda; İA fasiküllerinin orijinallerinin İtalya’dan geç geldiği ya da kimi nedenlerden dolayı basımı gecikecek olan haftalık serinin kesintiye uğramaması için çıkartılan sayılarla birlikte, belki de hiç göremeyeceğimiz çizgi karakterlerin maceralarını okuma şansı yakalanmıştı… tahmin ettiğiniz gibi Kaptan Swing ya da Kaptan Swing Özel ana başlığı altında; BRİK, FARGO JİM, KAMORRA (West) gibi çıktığını bildiğimiz yayımların yanında; TOM BERY ve ZEMBA adlı iki kahramandan da reklam olarak söz edilmiş, ancak şu an itibariyle ve ilgili sahaf dostlarımızla yaptığımız sohbetlerden ortaya çıkan sonuç ise bu iki kahramanın adının ya hiç duyulmadığı ya da yayımlanıp yayımlanmadığının bilinmediği şeklinde olmuştur. Herhangi bir baskısını görmediğimiz için bu konudaki öngörüleri bir kenara bırakarak TOM BERY veZEMBA hakkında burada not düşmekle yetinmek zorundayız şimdilik… Çıktığını bildiğimiz yayımlar olarak bahsettiğimiz Brik’in 7 sayı (forumumuzda mevcut bulunan ve 2 Haziran 1970 baskı tarihli Korsanlar Şehirde macera adlı 7. sayının sonunda maceranın devam edeceği ve Güneş Piramidi olduğu belirtilmiş ancak çıkıp çıkmadığını bilmediğimiz için 7 sayı olarak çıktığı baz alınmıştır), Fargo Jim’in ise 5 sayı çıktığını bilmekteyiz… Kamorra ile aralarındaki en temel fark ise, her iki kahramanın maceralarının ayrı basımlar şeklinde ve macera numaralarının 1’den başlatılarak basılmış olduğu söylenebilir… Kamorra basımları ise; Kaptan Swing’in orijinal fasikül numaraları sıralamasıyla devam etmiş, Kaptan Swing Özel ana başlığı adı altında 324, 325, 328 ve 329. fasiküllerde karşımıza çıkmaktadır. Bu fasiküller ayrıca İA Aylık Cilt serisinin 81. ve 82. sayılarında da tekrardan okuyucuyla buluşmuştur. Kısaca Alpagut Fasikülleri olarak nitelediğimiz Kaptan Swing’in ilk seri fasikül edisyonlarına ait diğer özelliklerinden bahsedecek olursak; bu aşamada kaç sayı çıktığına ilişkin soru işaretinden öncelikle bahsetmemiz gerekir diye düşünüyoruz. Forumumuzda mevcut bulunan 404. sayısında da görülen formatla yayımlanan ve şu an için bildiğimiz sayı aşağıdaki resimde görülen 250 Kuruş fiyatlı, 32 sayfa ve 14 Eylül 1977 baskı tarihli 412. sayı (maceranın son sayfasında ve alt kısmında Ofset-75-İstanbul 06.09.1977 tarihi bulunmakla birlikte, arka kapakta bulunan 14.09.1977 tarihi dikkate alınmıştır)… “İntikam” adlı maceranın başlangıcının yer aldığı ve 32 sayfalık söz konusu 412. fasikülün haftalık çıkan bir seri olması ve ilk seri fasiküllerden sonra çıkmaya başlayan ve listede ilk seri fasiküller ile Cilt serisi arasında görülen ve forumumuzda sadece iki örneği bulunan, Hiç yayımlanmamış maceralar dizisi ibareli Aylık serinin (az sonra bu seriden bahsedeceğiz) Aralık 1977 tarihinde çıkması, ilk seri fasiküllerin bir müddet daha çıktığı, yine ayrıca 412. maceranın yarıda kesilmesi ve Hakan Alpin’in Çizgiroman Ansiklopedisi’nde ilgili başlıkta belirttiği “410’lu sayılar” ibaresi nedenleriyle de böyle bir kanaat kendiliğinden oluşturmaktadır. Kaba bir hesap yapılacak olursa, yeni çıkan Swing serisinin Aralık 1977 tarihinde çıktığı düşünüldüğünde, 412. sayının çıkış tarihiyle aralarında 2,5 aylık bir zaman dilimi söz konusu ve haftalık olarak çıktığı da bilindiğinden 2,5 aylık süre toplamda 10 sayıya denk düşmekte ilk seri fasiküller adına… Şimdilik diyerek, 412 sayısını yine dip not olarak düşmemiz gerekir bu aşamada… Aslında burada küçük bir anketdot’dan daha bahsetmekte fayda var… Aralık 1977’de çıkmaya başlayan ve kısa ömürlü olduğu bilinen (Örn; Kaptan Swing İlhami Alpagut HYMD No 02 - Üriel Yasası) yeni serinin ilk seri fasiküllerle aynı zamanda çıktığı yanılgısı üzerine, durum biraz daha aydınlandı sanırım… İlk seri fasiküllere ilişkin bir diğer ayrıntı ise; hepimizin bildiği ya da sahaflarda her an karşılaşabileceğimiz gibi, aynı sayı ve kapak içeriğinin farklılaşması olarak nitelenebilir ki, Ertuğrul Ürerli yıllarda daha sık bahsedeceğimiz bu durumla ilgili olarak, aşağıda iki örnek görülmektedir. EDİT: Resmini gördüğünüz 415. sayı son fasikül sayısı ve 1 aylık ara verilip hiç yayınlanmamış maceralar serisine geçilmiş. İA Aylık Cilt serisinin de fasiküllerle birlikte belli bir periyottan sonra çıkmaya başladığını belirterek hatırlatmakta fayda var sanırım bu aşamada… Söz konusu ciltler fasiküllerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmakla birlikte, ara sırada da olsa belli bir sayıyla ilerleyen tarzın dışına çıkabilmektedir içerdiği fasikül sayıları anlamında… İlk seri fasiküllerden sonra yeni bir seriye başlanan ve kısa ömürlü olan Aylık Hiç Yayımlanmamış Maceralar (HYMD) ibareli seriden bahsetmek de gerekli diye düşünüyoruz Aylık Cilt serisi ile olan organik bağları nedeniyle… İlk seri İA fasiküllerinden sonra yeni seri olarak nitelenen ve Aralık 1977’de Aylık, 500 Kuruşluk, tam maceralı HYMD ibaresiyle çıktığını bildiğimiz serinin en son sayısı olarak 9’u hatırlıyoruz… Büyük ihtimalle, Aylık Cilt serisiyle beraber yine aynı periyotta çıkan bu yeni seriye bir süre sonra gerek görülmemiş, Cilt serisi devam ederken söz konusu çıkan 9 sayı bu ciltler içinde de kullanılmıştır… 99-100-101-102-103. Aylık Cilt sayılarına denk düşen HYMD’ye ait Swingler burada da son olarak 9. sayının kapağı kullanıldığı için, yukarıda 9 adet çıktığı telaffuz edilmiştir… Bir diğer önemli özellik ise HMYD serisinin macera ismi yazan ilk sayfasının sol alt köşesinde kapaktaki sayıların yazılmasıyla ilgilidir ki, bu özellik Aylık Ciltler içinde kullanılmaya başlandığı sırada doğal olarak burada da bulunmuş ve bir süre Ciltler içinde bu sayıdan itibaren sanki fasikül numarasıymış gibi kullanılmaya devam edilmiştir… kısa bir süre sonra bu uyulamadan vazgeçilmiş, Aylık Cilt serisinin 110’lu sayılarından itibaren Cilt kapağındaki sayı ne ise, yine belirttiğimiz sol alt köşede aynı sayı kullanılmıştır. 159 sayı çıktığı bilinen Aylık Alpagut ciltlerine ait bir diğer önemli özellik ise, formatıyla ilgili yaşadığı değişim olarak nitelenebilir. Yine 110’lu sayılardan itibaren sırtta yazan Kaptan Swing ibaresi ortadan kalkmış, sayfa adedi olarak da incelen formatıyla basılmaya devam edilmiştir. Listede görülen farklılık ise kapak formatıyla ilgili olup HYM Dizisinin altında ve üstünde bulunan ciltler ayrı edisyonlar olarak düşünülmemelidir ve söz konusu ciltler Aylık cilt serisine dahildir. Aylık Cilt ibaresi yerine değişen formatla birlikte Aylık Mecmua ibaresi kullanılmış ve 1983 yılı Haziran ayına kadar bu şekilde çıkmaya devam etmiştir. Cilt serisinin görsel özelliklerine örnek olarak, çok nadir görülse de kapakta macera adlarının yazılmasını da gösterebiliriz. Aşağıda resimleri görülen edisyonlardan 126. ciltte kullanılan kapağın ikinci bir kullanım gördüğü, siyah bantla kapatılan eski macera üstüne yeni macera ismi yazılarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Şimdilik tek örnek olarak tespit edebildiğimiz bir diğer önemli özellik ise “Tuzak” isimli maceranın yer aldığı Aylık cilt serisi içindeki 138. sayıya aittir. Bu sayı resimde de görüldüğü gibi özel ibaresiyle çıkmış olup nedeni konusunda şimdilik tahmin yürütebiliriz… olasılıkla içinde bulunan dolgu macera Kılavuz Vingo’ya gönderme yapılmak istenmiş ya da belki de ilk kez yayımlanan macera olması olasılığı düşünülebilir. Yeri gelmişken dolgu macera özelliğinden bahsetmek gerekirse, 110’lu sayılardan itibaren kullanıldığı görülmekte olup; Kılavuz Vingo, Rocky Joe gibi Western dolgular yanında daha önce 1001 Roman, Tarkan gibi yayınlarda Demir Pençe ismiyle yayımlanan Johnny Cougar’ı Kara Puma ismiyle görmekteyiz… 140’lı sayılardan itibaren bu özellik ortadan kalmış ve adeta fasikül formatı şeklinde incelerek seri 159. sayıda son bulmuştur.
![]() ![]() ![]() |
ERTUĞRUL ÜRERLİ YILLAR
Ürerli Yıllar, Türkiye çizgi roman tarihçesi içinde, üzerinde konuşulması en zor konulardan biridir diyerek cümlelerimize başlamak istemezdik aslında… ama neresinden bakarsak bakalım elimizde kalan bir tarihi süreçten, yaptığımız tespitler neticesinde korkmadan bahsetmeye çalışacağız ilerleyen satırlarda… “Korkmak” fiilini kullandık, çünkü 1980’li yılların Cağaloğlu tandanslı yayıncılık anlayışı neden oldu biraz da bu kelimeyi telaffuz etmemize… Öylesine okuduk çoğu zaman bu yıllara ait Kaptan Swingleri ve hala da öyle olduğunu düşünüyoruz genel itibariyle, forumda bulunan Ürerli yıllara ait yayımlar hakkında yapılan yorumlardaki eksikliğin farkında olarak… Tabi bu noktada kimseyi suçlamak ya da benzeri bir düşünce içinde olmadığımızı belirtmek isteriz öncelikle… Neyin, nasıl, hangi seri içinde basıldığına ilişkin elimizde bulunan veriler ışığında, çoğu çizgi sever tarafından sadece okunup geçilen bir döneme ışık tutacağını düşündüğümüz not ve dipnotlarımızı aktarmak olarak düşünülmeli yazdıklarımız… Bir diğer nokta ise, gerçekten konuşulması güç olan bu durum hakkındaki tespitlerimizin, oldukça grift bir tarihçeden bahsedeceğimiz için, genel anlamda olmasa da, detaylara ilişkin yeni tespitlerin ortaya çıkması halinde de, ileride bu satırlar devamında yer alacağını şimdiden belirtmek isteriz. Bu yüzden genel tespitlerimizin; nasıl bir sistematik içerisinde olduğunu bilinmesi açısından bu uyarıyı da yaptıktan sonra, Ürerli yılların bilinmezliklerine doğru yavaş yavaş yol almaya başlayabiliriz. 13 Haziran 1983 tarihi, İlhami Alpagutlu yıllardan sonra (yaklaşık 14 yıl) Türkiye çizgi roman tarihçesi ve çizgi severler adına yeni bir sayfanın açılması anlamına gelmekteydi… Ertuğrul Ürer’in Kaptan Swing yayın haklarını satın alması ve ATILIM YAYINLARI’nı kurmasıyla birlikte, Alpagutlu yılların peşi sıra hiç ara vermeden başlamasıyla yeni bir sürece girilmişti fakat; yeni ama okuyucu açısından zor bir süreçti bu yukarıda da değindiğimiz gibi… Ne, nasıl, hangi seri içinde basılmıştı?.. 1983-1995 yılları arasında çıkan Ürer yayınları içinde tespit ettiğimiz genel durum; az sonra detaylarına ineceğimiz ve Süper Albüm Serisi hariç olmak üzere, 3 Ana Seri ve 2 Ara Seri üzerine olacaktır. Bu noktada uyarı yapma ihtiyacı hissettiğimiz durum ise; her an sürprizlerle karşılaşabileceğimiz gerçeğidir ki, çalışmanın baz alındığı sistematiğin elimizde bulunan veriler ışığında, kapak edisyonları ile fiyat ve sayı aralıklarının olduğunu hatırlatmak isteriz… nedeni ise biraz basit… başka şansımız yok ne yazık ki… Önemli olduğunu düşündüğümüz diğer bir uyarımız ise; özellikle 2. Ana seriden bahsederken sıkça karşılaşacağımız bir durum olan aynı kapak ve no ihtiva eden yayınların, gerek içerik gerekse format anlamında yapılan farklı baskıları nedeniyle kafa karıştırabileceği olacaktır… bu nedenle, seriler hakkında söylenenleri okurken, son belirttiğimiz durum hep aklımızın bir köşesinde olması gerekmektedir. 1. ANA SERİ Ertuğrul Ürer’in Atılım Yayınları adı altında basmaya başladığı ilk seri olup; aşağıdaki resimde görüldüğü gibi kapak formatıyla diğer serilerden farklı olarak hemen ayırt edilebilecek nitelikte bir özelliğe sahip. İlk sayısı 13 Haziran 1983 tarihinde yayımlanan serinin en önemli özelliği ise ilk üç sayısında baskı tarihlerinin belirtilmesi olarak gösterilebilir… Kısa süre sonra ortadan kalkan bu özelliğe, Ürer baskılarında bir daha rastlanmamıştır. Bu durumla ilgili olarak yayınlanan bir çizgi romanın baskı tarihini bilmenin önemi arşivcilik adına ortadayken, her zaman eleştirdiğimiz dönemin yayıncılık anlayışıyla örtüşen bir durum olsa gerek diye düşünebiliriz… İşin yayıncı açısından ticari boyutu ise bu noktada ayrı bir tartışma konusu olarak başka bir platformda tabi ki tartışılabilir … Şimdilik serilere geri dönelim biz en iyisi!.. İlk seri olarak nitelediğimiz 1. Ana Seri’nin kaç sayı çıktığı sorunsalına dönecek olursak; 160 rakamı ya da 160’lı sayılar diye kimi çevrelerce telaffuz edilse de, bu seriye ilişkin görebildiğimiz 159 rakamı bizim için şimdilik daha net bir durumu ifade etmektedir. 60 TL – 250 TL fiyat aralığında 159 sayı çıktığını söylemenin, bu minvalde yanlış bir hareket olmayacağını düşünüyoruz. Listeden de rahat bir şekilde takip edilebilen 1. seriye ilişkin forumumuzda çok fazla sayı olmamakla birlikte, tespit ettiğimiz sayıları fikir vermesi açısından eklemeyi uygun gördük bu aşamada.
Belki sizlere biraz tuhaf gelebilir ama; ilk seriye ait bir diğer özellik ise yayınlanan sayıların sırt kısmıyla ilgili şimdi söyleyeceklerimiz… İA Aylık Cilt serisinin 110’lu sayıları civarında ortadan kalkan sırt yazısından sonra mavi renkli cilt sırtı, Ürer’in bu ilk serisin de de kullanıma devam etmiş, ancak 60’lı sayıların sonlarına doğru mavi sırtlı ciltler ortadan kalkmıştır... Yine bir diğer özellik olarak seri kapaklarında Haftalık Mecmua ibaresi kullanılmış, genelde 66 sayfa tek macera olarak yayımlanan seri de kimi sayılarda bu genellemenin dışına çıkılarak, Haftalık Mecmua yerine İki Tam Macera, İki Tam Maceralı, Tam Macera gibi ibareler kullanılmıştır. Listeleme sırasında ise, az sayıda olması nedeniyle, istisnai durumlar Haftalık Mecmua olarak belirtilmiştir. 29 ve 30. sayıdan itibaren sayfa sayıları artmaya başlamış, ama belli bir periyot izlemediği için, bu konuda net olarak bir şeyler söylemek neredeyse imkansızlaşmıştır… 1. ARA SERİ Ara seri olarak nitelendirdiğimiz bu seriyi; henüz yeni sayılabilecek bir zaman sürecinde tesadüfen öğrendiğimiz için özellikle üzerinde durmak isteriz bu vesileyle. Tesadüf derken kısaca hikayesini de anlatarak ne söylemek istediğimiz daha iyi anlaşılacaktır sanırım… Sahafların, tozlu ve izbe raflarında, yine Kaptan Swing peşinde koştuğumuz kısa bir süre önce yığınlar arasından bulduğumuz 32 sayfalık fasikül formatındaki bu edisyon, 100 TL üzeri fiyatlı ve 19. sayı olması nedeniyle, benzer fiyat aralığında bildiğimiz ilk seri Ürerler yanında aynı zaman dilimi içinde 2. bir serinin de varlığından haberdar olmamızı sağlamıştı. Yukarıda resmini gördüğünüz ilk seri 19. sayı ile karşılaştırıldığında, yeni keşfettiğimiz 19. sayı ile arasındaki fiyat ve edisyon farkı hemen göze çarpacaktır. Yine araştırmaya devam ederken ilk 14 sayıyı içeren bir takımının satıldığını öğrendiğimiz bu ilginç seriye ait 2. sayıya ulaştık aynı gün içinde ve 80 TL üzeri fiyatıyla birlikte, kafamızdaki soru işaretleri tamamen ortadan kalkmıştı… Bu seri ilk ana seri yayımlanmaya başladıktan kısa bir süre sonra yine haftalık olarak yayımlanmaya başlamıştı ve şu an için kaç sayı çıktığı bilinmeyen bu ara seri hakkında 19 sayısı not edilmişti bile not defterlerimize. Aşağıda 2. ve 19 sayıya ait kapak resimleri görülen bu ara seri, 2. sayı kapağındaki Haftalık Mecmua ibaresiyle, ilk ana seriyle birlikte haftalık olarak aynı periyotta basılmaya başlanmış, 19. sayı üzerinde gördüğümüz 15 Günlük Dizi ibaresiyle de, daha sonra ilk ana seriden farklı bir periyotta basılmaya devam edilmiştir… 1 ve 2. sayısında “Çalınan Mesaj” macerasının yayımlandığı bilinmekte olup, son sayı olarak gördüğümüz 19. sayı da ise “İpnotizmacı” adlı maceranın 2. ve son bölümü yer almaktadır. Şimdilik; 80 TL – 100 TL fiyat aralığında ve 19. sayı itibariyle 1. Ara seri olarak nitelendirdiğimiz bu seriye ilişkin örnekler şu an için forumumuzda bulunmamaktadır. ![]() ![]() SÜPER ALBÜM SERİSİ Seriler içindeki farkı ve başlığı nedeniyle ana ya da ara seri olarak nitelendirmediğimiz Süper Albüm Serisi 400 TL – 500 TL aralığındaki fiyat etiketine sahip olup, kapak edisyonu ve Süper Albüm ibaresi nedeniyle hemen ayırt edilmektedir. Sarı zeminli lake kapakları ile, belki de 1970’li yılların lake kapaklı Teksas-Tommiks ciltlerine gönderme yapılmak istendi biraz da nostalji olsun denilerek...kim bilir!... Sahip olduğu fiyat aralığı dikkate alındığında; ilk Ana seri ile 2. Ana seri arasındaki bir zaman diliminde basıldığı görülebilmekle birlikte bu konuda kesin bir tarihleme yapabilmek neredeyse imkansız gibi, ama yakaladığımız bir ip ucundan da bahsetmeden geçmeyeceğiz… Henüz forumumuzda olmayan ama Rembrand dostumuz tarafından paylaşılacak olan 2. cilt içinde bulunan kapaklı bir sayı fikir jimnastiği yapmamıza neden oldu içinde bulunduğumuz çalışma vesilesiyle… 3 tam macera içeren formata sahip olan Süper Albüm serisinin 2. cildindeki üçüncü ve son macera, 1. ana seri olarak nitelendirdiğimiz ilk Ürer serisinin 250 TL fiyatlı 146. sayısına işaret etmekteydi… bir ihtimal diyerek ilk Ana serinin sonlarına doğru yayımlanmaya başladığını düşündürten bu durum kesinlik arz etmemektedir… sadece çıkış zamanlarına ilişkin olarak aklımızın bir köşesinde kalması adına not düşmekteyiz… kaç sayı çıktığı meselesi ise en son gördüğümüz 19. cilt özelinde kesin gibi… ancak 20 ve 21 sayı çıktığı telaffuz edildiği görülen serinin adedi hakkında, yine şimdilik diyerek 19 sayısını dikkate almak zorunda olduğumuzu da belirtmek isteriz… Sarı renkli, kalın kartondan lake kapağı, 400 TL – 500 TL fiyat aralığı, 19 (?) adet cilt sayısı, üç tam macera içeren formatıyla beraber ileriki süreçte sayılarını gördükçe, çok daha fazla şeyler söyleyebileceğimiz gerçeğinden hareketle, önemli ve bir o kadar da karmaşık olduğunu düşündüğümüz 2. Ana seriye geçebiliriz. ![]() ![]() 2. ANA SERİ Ertuğrul Ürer’in ve dolayısıyla 1980’li yılların yayıncılık anlayışı özelinde, üzerinde konuşulması gereken en zor serisi olarak nitelendirilebilir 2. Ana seri üzerine söylenebilecekler… aslında şu an yazıyı burada noktalayıp kaçıp gitme hissi uyandıran bu durum karşısında, eldeki veriler ışığında tespit edebildiğimiz durumları dilimiz döndüğünce aktarmaya çalışacağız… tüm bunlardan önce ise hatırlatmamız gereken bazı noktalar olduğunu ise söylemeden geçmememiz gerektiğini düşünüyoruz. En başta da belirttiğimiz gibi; eleştirdiğimiz yayıncılık anlayışıyla sıkı sıkıya bağlı olan bu durum çerçevesinde, format, içerik, sayı anlamında farklı şekillerde karşımıza çıktığını defalarca gördüğümüz bu seri sayıları hakkında yazılanlar, genel itibariyle geçerli olduğunu düşündüğümüz bilgiler içermekle birlikte, detayda gördüğümüz ya da bildiğimiz durumlarla ilgili olarak değişkenlik arz ettiği gerçeği içermektedir… Tüm bu nedenlerden ötürü; 2. Ana seri hakkında çok fazla detaya inmeden, genel olarak tespit ettiğimiz özellikleri içeren bilgilerden bahsetmeye çalışacağız… Bu seriye ilişkin forumumuzda bulunan örnekler EÜ (DİĞER) başlığı adı altında listelenmiştir. Yukarıda Süper Albüm serisinden bahsederken; çıkış zamanıyla ilgili olasılıklardan hareketle, söz konusu durumun 2. Ana seri içinde geçerli olduğunu belirtmek isteriz öncelikle... olasılıkla Süper Albüm Serisi yayımlanırken çıkmaya başlayan seri 500 TL etiket fiyatı ile satışa sunulmuş olup, EÜ’li yılların en uzun serisi olması nedeniyle önem arz etmektedir. Serinin kapanış sayısı olarak 264 sayısını ve 10.000 TL etiket fiyatını telaffuz edebiliriz. Hızlı bir şekilde değinmek gerekirse yine tek macera ve ince formatıyla ve Haftalık Mecmua olarak başlayan serinin bir süre sonra çalakalem bir yayıncılık anlayışıyla farklı kapak formatı ve ibareleriyle basıldığı görülmektedir.. Bu anlamda belli bir zaman periyodunu içermeyen bu seriye ilişkin listeleme ana mesajda görüldüğü şekilde yapılarak, oldukça karışık olan formatlara bir düzen getirilmeye çalışılmıştır. Örnek vermek gerekirse; birbirine çok yakın sayı ve fiyat aralıkları içinde Haftalık Mecmua, Aylık Dizi, Tam Macera gibi ibareler görülmekle birlikte, liste düzenlemeleri ve arşiv açısından kolaylık sağlaması amacıyla, yayın periyodunu da tam olarak bilmediğimiz için, mecburi bir standart oluşturma ihtiyacı doğmuştur. ![]() ![]() Haftalık Mecmua, Haftalık Dizi, Haftalık Seri, Aylık Dizi ibareli farklı format, içerik ve belirsiz yayım periyotları dikkate alındığında şimdilik en sağlıklı yolun bu olduğu kanaatindeyiz. Bu durumla ilgili tek standardın ise, serinin 250’li sayılarından bitimine kadar olan süreçte kullanılan Aylık Mecmua ibaresinin olduğunu belirtmekte ise fayda var bu karışıklık içinde. Kapak edisyonlarındaki karışıklıklardan bahsederken 30 ve 40’lı sayılardan itibaren değişen formattan da bahsetmek gerekli bu aşamada… Kalın karton lake kapaklı ve kalın cilt formatıyla farklılaşan seri hemen akabinde 40’lı sayıların sonlarından itibaren ince formata dönüşmüş, lake kapak formatı ise 80’li sayıların başlarına kadar devam etmiştir. 60’lı ve 80’li sayılar arasındaki bir diğer özellik ise, aynı kapağın farklı bir numara vurularak ve içerdiği macerayı değiştirerek yeniden kullanıldığının görülmesidir (Örn; 69. sayı kapağı 76. sayıda, 73. sayı kapağı 80. sayıda görülmektedir)… 99. sayıya gelindiğinde ise aşağıdaki resimde görüldüğü gibi okuyucu, bu sayıdan itibaren maceraların hiç yayımlanmamış olduğu belirtilerek uyarılmıştır (aşağıdaki uyarı resmi bu serinin 102. sayısının arka kapağından alınmıştır). Hiç yayımlanmamış yepyeni maceralar ibaresi ise bu süreçte 120’li sayılara kadar devam etmiş, bu arada çıkan bazı sayılarda aynı ibare kullanılmamıştır. ![]() ![]() ![]() 100’lü sayılara ilişkin göze çarpan bir diğer özellik ise, genel olarak tek maceralık ince formata dönüldüğü şeklindedir. Kimi sayıları tam olarak bilmediğimiz için, üç dört maceralı formatlarını bildiğimiz bu aralıktaki bazı sayıların geri dönüşüm yaşayan sayıların kombine edilmesiyle de oluşturulduğu düşünülebilir (aslında bu serideki en temel yayın özelliği olarak da bahsedilebilir bu durumdan)… 001-100. sayı aralığındaki fiyatlar hakkında ise; 500-1500 TL, 100-200. sayı aralığında 1500-3000 TL, 200-264 aralığı ise 3000-10.000 TL olarak not düşebiliriz… ![]() ![]() Serinin sonlarına yaklaştıkça format tamamen değişmiş, kalınlaşan ciltler aylık mecmua olarak satışa sunulmuştur. Özellikle son sayılara ilişkin farklı içerikli bir çok baskıya rastlanabilmektedir. Seriye ilişkin verdiğimiz bilgilerle ilgili olarak, ileriki süreçte, forumumuzda da gördükçe çok daha net bir şekilde üzerinde konuşabileceğimiz gerçeğini bir kez daha hatırlatarak, seri devam ederken çıkarılan ara bir seriden bahsetmek üzere şimdilik burada son veriyoruz. ![]() ![]() ![]() 2. ARA SERİ 2. Ana seri yayımlanmaya devam ederken; serinin 168. sayısı ile aynı anda çıkmaya başlayan ve ömrü kısa olan bu seri 15 günlük dizi şeklinde ve 2500 TL üstü fiyatla yayımlanmaya başlamıştır. Hiç yayınlanmamış maceralar ibaresinin kullanıldığı serinin 2. Ana seri ile arasındaki en büyük fark ise, Büyük Boy olarak yayımlanmış olduğu söylenebilir. Son gördüğümüz sayı 26 altı olduğu için, bu sayıyı not ederek, kısa ömürlü olan serinin 4.000 TL fiyatla sonlanmış olduğunu bilmekteyiz. Bu seriye ilişkin forumumuzda tek örnek bulunmakta olup (KAPTAN SWING EÜ Yeni Maceralar Dizisi Sayı 10 Büyük Sahtekarlık (2500 Lira) - Seri Dışı), şimdilik EÜ (DİĞER) olarak belirttiğimiz 2. Ana seri listesi içinde SERİ DIŞI ibaresiyle gösterilmiştir. ![]() 3. ANA SERİ (SON SERİ) Bu seri aslında; 2. Ana seri çıkmaya devam ederken yayımlanmaya başlanmış, 7000 TL üstü başlangıç fiyatından da anlaşılacağı üzere ara seri şeklinde gibi görünmesine rağmen, 263. sayıda sonlanan 2. ana seriden sonra da çıkmaya az da olsa devam ettiğini tahmin ettiğimiz için; tarafımızdan 3. Ana ve Son Seri olarak adlandırılmıştır… 1990’lı yılların ortalarına doğru olduğumuz zaman dilimi artık Ürerli yılların biteceği gerçeğine işaret etmektedir bu seriyle birlikte… 2. ana serinin 240’lı sayılarının sonlarına denk düşen başlangıç tarihi, bilinen 26. sayısı ve 15 günlük dizi olarak piyasaya sürüldüğü düşünüldüğünde, belki de 2. ana seri ile aynı anda bittiği ya da kapakta ileriki sayılarında 15 günlük dizi ibaresi görülmemesinden dolayı birkaç sayı daha çıkarıldıktan sonra bitirildiği düşüncesi uyandırmaktadır. Seri büyük boy ve Yeni maceralar dizisi ibaresiyle çıkarılmaya başlanmış olup, kapak formatıyla da 2. ara serideki formatla benzerlikler taşımaktadır. Serinin bitiş fiyatı ise son sayı olarak bilinen 26. sayısında 15.000 TL olarak görülmektedir. 1983 Haziran ayında başlayan Ürerli Kaptan Swing yıllarına ait son olarak çıktığını düşündüğümüz serinin 26. sayısındaki kapak resmi de, bize göre gerçek anlamda bir devrin bittiğinin göstergesi olarak algılanmalıdır. Çoğu kez bakıp geçtiğimiz, içerik anlamında farklı farklı maceralarını defalarca görebildiğimiz 26. sayının kapağına dikkatlice baktığımızda; Kaptan Swing’in atının şaha kalkarak resmedilmesi ve şapkasıyla kale önünde duranları selamlaması bir veda hissi uyandırmaktadır bize göre… ve yine bizce bir dönemin sonuna işaret etmesinin yanında, söz konusu kapak resmiyle Türkiye çizgi roman tarihçesi içerisinde, belki de ilk kez böyle hoş ve ince bir veda gerçekleştirilmişti. ![]() ![]() Görüldüğü gibi, elimizdeki veriler ışığında, özellikle karmakarışık olan Ertuğrul Ürerli yıllara ilişkin bilgilerimizi macera başlıklarına aktarmaya çalıştık… Şu an için metin dahilinde belirtilen seri başlıklarına ilişkin, listede herhangi bir müdahalede bulunmamakla birlikte, ileride daha da netleşeceğini düşündüğümüz bilgilerimiz dahilinde gerekli düzenleme ve müdahaleler yapılacaktır… Tüm forumdaşlarımıza yardımcı olması dileklerimizle… Sevgi ve saygılarımızla…. |